NA MORTE DE SARAMAGO

Onte faleceia en Lanzarote un dos grandes homes da literatura do noso tempo, José de Sousa, "Saramago", deixaba o noso mundo e pasaba ao mundo dos poetas eternos, dos poetas que merecen unha carta como a que el escribiu ao seu admirado Antonio Machado

No blog da nosa biblioteca xa se escribiu algo sobre el, aquí, en Camiños, queremos poñer, como homenaxe humilde, uns poemas escritos por el:

Retrato do poeta quando jovem
De ramos inquietos que despregam
Sobre as águas as folhas recurvadas.

Há um bater de remos compassado
No silêncio da lisa madrugada,
Ondas brancas se afastam para o lado
Com o rumor da seda amarrotada.

Há um nascer do sol no sítio exacto,
À hora que mais conta duma vida,
Um acordar dos olhos e do tacto,
Um ansiar de sede inextinguida.

Há um retrato de água e de quebranto
Que do fundo rompeu desta memória,
E tudo quanto é rio abre no canto
Que conta do retrato a velha história.

Poema à boca fechada

Não direi:
Que o silêncio me sufoca e amordaça.
Calado estou, calado ficarei,
Pois que a língua que falo é de outra raça.

Palavras consumidas se acumulam,
Se represam, cisterna de águas mortas,
Ácidas mágoas em limos transformadas,
Vaza de fundo em que há raízes tortas.

Não direi:
Que nem sequer o esforço de as dizer merecem,
Palavras que não digam quanto sei
Neste retiro em que me não conhecem.

Nem só lodos se arrastam, nem só lamas,
Nem só animais bóiam, mortos, medos,
Túrgidos frutos em cachos se entrelaçam
No negro poço de onde sobem dedos.

Só direi,
Crispadamente recolhido e mudo,
Que quem se cala quando me calei
Não poderá morrer sem dizer tudo.

Na ilha por vezes habitada


Na ilha por vezes habitada do que somos, há noites, manhãs e madrugadas em que não precisamos de morrer.
Então sabemos tudo do que foi e será.
O mundo aparece explicado definitivamente e entra em nós uma grande serenidade, e dizem-se as palavras que a significam.
Levantamos um punhado de terra e apertamo-la nas mãos. Com doçura.
Aí se contém toda a verdade suportável: o contorno, a vontade e os limites.
Podemos então dizer que somos livres, com a paz e o sorriso de quem se reconhece e viajou à roda do mundo infatigável, porque mordeu a alma até aos ossos dela.
Libertemos devagar a terra onde acontecem milagres como a água, a pedra e a raiz.
Cada um de nós é por enquanto a vida.

Isso nos baste.

O NENO CO PIXAMA A RAIAS

A nosa última lectura do curso contada por "Franki".



Bruno ten 9 anos, vive nunha mansión dun barrio exclusivo de Berlín, ten "amigos para toda a vida", unha irmá presumida de 14 coa que rifar, uns avós que o miman, un colexio de luxo e moitas cousas máis, porque é fillo dun comandante da Shultzwitz,é dicir, das SS na Alemaña de Hitler.
O pai de Bruno é un tipo moi serio e a nai unha muller moi "preocupa de si e do que dirán" pero a Bruno non lle importa, só lle molestan as reunións na casa de xente "rara e estirada, como o führer ese" porque o obrigan a comportarse como fillo de quen é, dun home importante!
A Bruno o führer e os seus "amigos" non lle caen ben e o seu rexeitamento é maior cando lle din que van deixar Berlín por unha tempada porque o seu pai ten "unha importante misión importantísima que cumprir fóra da cidade".
Bruno non quere marchar, non quere deixar aos seus amigos para toda a vida, nin aos avós, nin o colexio .... pero ten que ir, porque é un neno e "os nenos non poden decidir"
A viaxe é aburrida, o pobo ao que chegan espantoso e a "nova casa pequena e triste, non ten nada que explorar" e, por riba, prohíbenlle saír só máis aló do xardín.
Dende a fiestra do seu cuarto, Bruno ve un valado detrás do que hai moitas persoas vestidas con "pixamas de raias". Os seus pais chegarán ao acordo de que Bruno e Gretel non poden deixar de estudar e logo precisan un profesor particular, así entra na historia Herr Listz. Un aburrido mestre empeñado en que aprendan materias tan burridas como a Historia. No medio de tanta confusión, Bruno pregúntase que é o que está ocorrendo fóra. Por que se viste todo o mundo sempre con ese horrible pixama de raias?
Unha tarde consegue escapar e topa cun neno xudeo: Shmuel. Fanse amigos, porque Bruno ten fame de amigos, e todas as tardes Bruno vai xunto a Shmuel, para, dende o outro lado dos arames falar con el. Entérase de que pasa fame e Bruno rouba na cociña o que pode para levarlle. Vai esquecendo aos "amigos para toda a vida" porque agora ten outro amigo que conta moitas historias, co que se leva moi ben. Só que na súa casa de Auschwitz as cousas non van tan ben como co seu amigo, hai un mozo, axudante do seu pai, guapo e atento, que trastorna a vida da súa irmá e encandila á súa aburrida mamá. O mozo é desviado a outro destino e o pai decide mandar á familia de volta a Berlín. Bruno está triste, "outra vez o mesmo".
Chove, chove moito pero Bruno non pode marchar sen se despedir de Shmuel. Pon as botas de auga, colle un impermeable e, como sempre, ás agachadas, vai xunto ao amigo. Pensa só en dicir que marcha mais Shmuel está moi triste, non atopa ao seu pai por ningures e Bruno quere axudalo, pon un pixama de raias que lle queda grande e pasa baixo os arames, entra no campo de Auschwitz!
Bruno é incapaz de comprender la tragedia que se vive ao seu redor aínda que o seu amigo, da mesma idade, é consciente dela, por iso entra no campo cun xudeo fraco e preocupado. Fóra quedan as botas, porque a xente do "pixama a raias" vai descalza e o impermeable porque alí dentro non hai tal cousa. Sabe que cando volva van castigalo por saír e emporcarse tanto, pero ten que "axudar" a Shmuel".
Non conseguen atopar ao pai de Shmuel e Bruno quere volver á casa, porén os gardas do campo obrigan aos nenos a entrar, xunto cunha gran cantidade de persoas nun lugar "cálido" e "seguro".
Os dous nenos agarrados da man entran na cámara de gas.
Comezan a buscar ao neno e o pai descubre a roupa de Bruno xunto ao valado de arame, imaxina o que pasou.. Meses máis tarde, os aliados chegan a Auschwitz s levan aos soldados nazis. O pai de Bruno sígueos sen queixarse porque "xa non lle importa nada o que fagan con el".

A película resultou menos impactante do que pensabamos despois de ler o libro pero non estivo mal. Podedes ver unha mostra aquí mesmo.

FEDERICO GARCÍA LORCA

Cumpriría anos antonte se os poetas eternos cumpriran anos e a envexa e o odio respectaran as vidas dos xenios, pero non foi así, Machado díxoo coa tristeza que levaba xa prendida na alma:

"Se le vio, caminando entre fusiles,
por una calle larga,
salir al campo frío,

aún con estrellas de la madrugada.
Mataron a Federico
cuando la luz asomaba.
El pelotón de verdugos
no osó mirarle la cara.
Todos cerraron los ojos;
rezaron: ¡ni Dios te salva!
Muerto cayó Federico
—sangre en la frente y plomo en las entrañas—
... Que fue en Granada el crimen
sabed —¡pobre Granada!—, en su Granada".


Federico García Lorca, moreno de verde luna, naceu en Fuente Vaqueros, Granada, o 5 de xuño de 1898, no seo dunha familia economicamente desafogada, e morreu executado polos fascistas levantados, entre os pobos de Viznar e Alcofar, o 19 de agosto de 1936, dixeron que pola súa afinidade co Fronte Popular pero probablemente porque destacaba como poeta da liberdade e tamén porque non escondía a súa homosexualidade.
Foi un neno de saúde delicada e grande sensibilidade o que fixo que a súa nai, mestra de profesión, impulsará as súas afeccións artísticas, tanto literarias como musicais.
Como estudante foi algo irregular por iso de neno, puxérono baixo a tutela do mestre Rodríguez Espinosa, en Almería, cidade na que residiu coa familia entre 1906 e 1909. Comezou o bacharelato de volta á provincia natal e no 1915 entrou na Facultade de Dereito de Granada onde forma parte de El Rinconcillo, centro de reunión dos artistas granadinos e coñece a Manuel de Falla. Entre 1916 e 1917 fai unha serie de viaxes por España cos seus compañeiros de estudos e coñece a Antonio Machado, pero aquilo non era o que quería e pouco despois deixa Granada para instalarse na Residencia de Estudiantes de Madrid (1918–1928). Despois volve á Universidade de Granada e licénciase en Dereito, mais nunca exerceu a avogacía, porque a súa vocación era a literatura.
Cun grupo de intelectuais granadinos funda, no 1928, a revista Gallo, da que só sairán dous exemplares. En 1929 viaxa a Nova Yorq e a Cuba. Dous anos despois funda o grupo teatral universitario La Barraca, para achegar o teatro ao pobo, e en 1936 volve a Granada onde é detido para pouco despois ser fusilado.
A ubicación meridional de Granada, onde se atopaba viva a herdanza moura no folclore e unha xeografía agreste, quedaron impresas en toda a súa obra poética, onde os romanceiros e a épica se funden de maneira perceptible
Escribiu tanto poesía como teatro, se ben nos últimos anos dedicouse máis e este participando non só como creador senón tamén na escenificación e montaxe.
En canto ao seu teatro, Lorca emprega elementos líricos, míticos e simbólicos, e recorre tanto á canción popular como á desmesura que tan presente estivo na obra de Calderón e mesmo ao teatro de títeres. No seu teatro o visual é tan importante como o lingüístico. Un fondo dramatismo, case ao modo da traxedia grega está sempre presente na súa obra.

A morte non acabou con Fererico porque quedou a súa obra. Escoitade se queredes.
!

Si muero,
dejad el balcón abierto.
El niño come naranjas.
(Desde mi balcón lo veo).
El segador siega el trigo
(desde mi balcón lo siento)
¡Si muero,
dejad del balcón abierto!